Birliğimize yapılan başvurulardan hukuk bürosu isimlerinin marka tesciline konu edildiği “Hukuk” ve “Avukat” ibarelerinin marka tescillerinde kullanıldığı anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere;
Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin “Basılı evrak” başlıklı 6 ncı maddesinin 7 nci fıkrasında “Avukatlık hizmeti, hiçbir unvan altında marka tesciline konu olamaz; bu yolda başvuruda bulunulamaz.” denmektedir. Anılan amir hüküm nedeniyle aksi yönde davranan avukatların disiplin sorumluluğu doğmaktadır.
Adaletin gerçekleşmesi için varlığı zorunlu bağımsız savunmayı temsil eden avukatlık mesleğinin kamu hizmeti niteliği 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 1. Maddesinde Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Avukat, yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı serbestçe temsil eder.” şeklinde ortaya konmuştur. “..2. maddesinde de avukatlığın amacı, her derecede yargı organları, hakemler, resmî ve özel kişi, kurul ve kurumlar bakımından; hukukî münasebetlerin düzenlenmesi, her türlü hukukî mesele ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesi, hukuk kurallarının tam olarak uygulanması olarak gösterilmiştir. Belli koşulların gerçekleşmesi halinde avukatlara ilâm niteliğinde belge hazırlama yetkisi de verilmiştir. 5271 sayılı Yasa, aramada, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde hazır bulunma, baro tarafından görevlendirme, mahkeme tarafından görevlendirme istemi, doğrudan soru yöneltme, istemsiz görevlendirme, uzlaşmacı olarak görevlendirme, kanun yollarına başvurma, zorunlu müdafilik gibi birçok konuda avukatlarla ilgili hüküm içermektedir.” (Anayasa Mahkemesinin 15.10.2009 gün E.2007/16, K.2009/47 sayılı kararı)
Kamu hizmeti niteliği yasayla korunan bir meslek adı olan “avukat” ibaresi ya da bu sözcükten türetilen marka adının tescile konu olması gerek 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gerek 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca hukuken mümkün bulunmamaktadır. Zira; “avukat” içerikli marka, sözü edilen Kanun Hükmünde Kararnamenin “Marka tescilinde red için mutlak nedenler” başlıklı 7 nci maddesinin 1/d bendinde yer alan “Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,” kapsamına girmektedir.
Bundan başka 21.11.2003 gün ve 25296 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin 7.nci fıkrasında hükme bağlanan “Avukatlık hizmeti, hiçbir unvan altında marka tesciline konu olamaz; bu yolda başvuruda bulunulamaz.” kuralı gereğince avukatlık hizmetinin marka tesciline konu olamayacağı yasaca açıkça belirtilmiş olup herhangi bir başka hizmet sınıfına da avukat ve türevi ibarelerinin marka olarak tesciline yasal mevzuat olanak vermemektedir.
Avukatlık Kanununun 11. maddesinde yer alan “Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla birleşemez.” hükmü ile de avukatlık mesleği ile tacirlik, esnaflık vs. herhangi bir işin aynı kişide birleşemeyeceği hükme bağlanmışken; bir avukata ya da avukat olmayan birine hangi hizmet sınıfından olursa olsun “avukat” markasının verilmesi anılan yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.
Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin Yönetmeliğin “Yönetmelik Hükümlerine aykırılık” başlıklı 12 nci maddesinde “Madde 12 - (DEĞİŞİK MADDE RGT: 07.09.2010 RG NO: 27695) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık tespiti halinde barolar tarafından ilgiliye bir uyarı yazısı gönderilir ve söz konusu aykırılığın 15 gün içerisinde giderilmesi gerektiği aksi takdirde baro tarafından resen soruşturma açılacağı bildirilir. Uyarı yazısının ilgilisine tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde aykırılığın giderilmediği tespit edilirse, baro tarafından resen soruşturma başlatılır. Bu Yönetmeliğe aykırı fiil veya fiilleri birden fazla işleyenler hakkında uyarı yazısı gönderilmez, derhal ve resen disiplin soruşturması açılır.
Türkiye Barolar Birliğine yapılan şikayet başvuruları içerik incelemesine tabi tutulmaksızın avukatın kayıtlı olduğu baroya gönderilir.” şeklinde yer alan hüküm uyarınca da işlem yapılması gerekmektedir.
Konunun Baronuzca, Baronuz levhasına kayıtlı avukatlar ve avukatlık büroları açısından araştırma ve tespiti ile gerekli işlemlerin yapılması gerektiği hususunu bilgilerinize sunarım.
Saygılarımla
Avukat Metin FEYZİOĞLU Türkiye Barolar Birliği Başkanı
